Wszystkie samochody z silnikiem Diesla wyprodukowane po 2002 roku są wyposażone w filtr cząsteczek stałych. Ogranicza to emisję szkodliwych substancji, ale wymaga od właściciela samochodu dodatkowego wysiłku, a niekiedy również kosztów. Czyszczenie DPF — na czym polega ten zabieg? Zależy to od rodzaju filtra, a także od stopnia jego zanieczyszczenia.
Rodzaje filtrów cząstek stałych.
Samochody z silnikiem Diesla mogą być wyposażone w suchy lub mokry filtr DPF. Ten drugi, nazywany filtrem FAP (franc. filtre a particule), stosuje się w samochodach francuskich (na przykład Citroen lub Peugeot). Budowa obu filtrów jest podobna. Umieszczona w ceramicznej obudowie sieć kanalików zamkniętych z jednej strony ma za zadanie zatrzymywać większość sadzy (do 85%) powstającej podczas spalania. Po jakimś czasie powoduje to zapychanie się kanalików sadzą — dlatego drugą funkcją filtrów jest dopalanie cząstek sadzy.
Różnica między suchym a mokrym filtrem polega na tym, że w samochodach z filtrem FAP do paliwa dodaje się specjalny płyn obniżający temperaturę spalania sadzy. Przy stosowaniu suchego filtra spaliny muszą się rozgrzać do 600°C. W przypadku filtra FAP wystarczy 450°C.
Czyszczenie DPF — na czym polega?
Czyszczenie filtra DPF każdy kierowca powinien przeprowadzać na bieżąco. Polega ono na spalaniu podczas dynamicznej jazdy osadzających się w filtrze cząstek. Jeśli z jakichś powodów ten sposób oczyszczania okazuje się nieskuteczny, pozostaje czyszczenie filtra DPF w serwisie lub warsztacie, a w ostateczności chemiczne usuwanie sadzy. Dbanie o filtr pozwoli na dłuższą bezawaryjną eksploatację samochodu.
Samoczynne dopalanie sadzy.
O zapełnieniu filtra przekraczającym normę (powyżej 50%) powinien nas poinformować komputer samochodu. Jednoczenie rozpocznie on operację wypalania cząsteczek stałych. Polega ona na podaniu do silnika dodatkowej porcji paliwa, tak zwanej dawki dopalającej, która nie bierze udziału w spalaniu potrzebnym do jazdy, natomiast przyczynia się do podniesienia temperatury spalin. Jednak to nie wystarczy, aby oczyścić filtr.
Żeby stworzyć warunki do samoczynnego dopalania sadzy, samochód musi jechać bez przerwy przez kilkanaście minut z prędkością około 100 km/h, przy czym nawet na chwilę nie można zmniejszyć obrotów silnika. Chcąc zadbać o skuteczne doczyszczanie, powinniśmy powtarzać ten zabieg co 300 przejechanych kilometrów. Jazda w ruchu miejskim nie wystarcza do utrzymania filtra DPF w dobrej kondycji. Pisaliśmy o tym również tutaj.
Jednocześnie lekceważenie wskazań komputera i pomijanie dynamicznej jazdy po trasie szybkiego ruchu sprawia, że nie tylko zapychająca filtr sadza, ale również dodatkowe paliwo nie zostaje spalone. Jego nadmiar dostaje się do oleju silnikowego, powodując jego rozrzedzenie. Olej traci swoje właściwości smarne, co może doprowadzić do zatarcia silnika. Niestety, w niektórych regionach kraju infrastruktura drogowa może okazać się niewystarczająca, aby osiągnąć i utrzymać odpowiednią prędkość. Wówczas trzeba poszukać innych sposobów regeneracji filtra.
Poza tym nie wszystkie modele samochodów są wyposażone w system sygnalizujący wzrost zanieczyszczenia filtra DPF. Trzeba wtedy zwracać uwagę na takie sygnały jak ograniczenie mocy silnika, wolniejsze reagowanie na naciskanie pedału gazu czy zapalenie się kontrolki „Check Engine”.
Czyszczenie DPF — na czym polega w warsztacie?
Jeśli zlekceważymy wskazania kontrolki filtra DPF, samochód (o ile się nie zepsuje) przejdzie w tryb awaryjny. Jeśli poziom zanieczyszczenia filtra pozwoli na to, możemy spróbować odnowić go w warsztacie. Czyszczenia DPF odbywa się tam na tak zwanej hamowni podczas pracy silnika na poziomie około 3000 obrotów na minutę przy unieruchomionym samochodzie.
Jednak ten sposób przyczynia się do nadmiernego rozgrzania silnika. Niektóre warsztaty domagają się podpisania oświadczenia, że właściciel wie o możliwości samozapłonu. Inne po prostu odmawiają wykonania usługi. Nie można jej również przeprowadzać zbyt często.
Chemiczne czyszczenie filtra DPF
Jeden ze sposobów polega na dodawaniu do paliwa specjalnych preparatów rozpuszczających sadzę. Metoda ta sprawdzi się jednak raczej jako profilaktyka lub przy nieznacznym zapchaniu filtra. Poza tym czyszczenie chemiczne wykonuje się również w warsztacie, gdzie preparaty regenerujące są wprowadzane bezpośrednio do filtra. One również rozpuszczają, a następnie wypłukują sadzę z kanalików filtra. Inna metoda polega na wyjęciu filtra DPF z samochodu i umyciu go w detergentach.
Przeciwnicy chemicznego czyszczenia filtrów twierdzą, że można przy tym usunąć także substancje odpowiadające za skuteczne wiązanie cząstek sadzy. Zregenerowany w ten sposób filtr przestaje, ich zdaniem, spełniać swoje zadanie. Spaliny zaczynają przekraczać dopuszczalne normy i trzeba zamontować nowy filtr.
Kierowca samochodu z silnikiem Diesla nie może dopuszczać do silnego zanieczyszczenia filtra DPF — będzie musiał wówczas wymienić filtr. Nie polecamy również samodzielnego czyszczenia filtra. Można go w ten sposób uszkodzić lub nie doczyścić, co z kolei wymusi wizytę w warsztacie lub doprowadzi do uszkodzenia silnika. Trzeba też pamiętać, że każdy filtr kiedyś się zapcha. Troszcząc się o jego stan, możemy tylko odsunąć w czasie moment wymiany filtra.
