Zapchany filtr DPF lub FAP może dawać o sobie znać na wiele różnych sposobów. Do najczęstszych znaków ostrzegawczych należą zwiększone zużycie paliwa oraz zauważalny, zwłaszcza przy przyspieszaniu, spadek mocy silnika. Może także dojść do powiększenia objętości oleju silnikowego. Kolejnym sygnałem alarmowym jest także nadmierne kopcenie z rury wydechowej w trakcie podróży. Świadczy ono o zbyt dużych ilościach sadzy i popiołu zgromadzonych wewnątrz DPF. Często świeci się także lampka ostrzegawcza filtra na desce rozdzielczej samochodu, a pojazd rozpoczyna pracę w trybie awaryjnym. Powyższych objawów zdecydowanie nie warto bagatelizować. Mogą one bowiem świadczyć o konieczności odbycia jazdy regeneracyjnej, aby wypalić nadmiar sadzy i przywrócić filtr DPF do dobrego stanu. Nierzadko są także oznaką potrzeby złożenia wizyty w warsztacie i dokonania dokładnych oględzin filtra cząstek stałych w celu sprawdzenia, czy nie doszło do jego nieodwracalnego uszkodzenia. W takiej sytuacji część należy całkowicie wymienić.

Wymiana filtra DPF to rozwiązanie pewne – otrzymujemy fabrycznie nowy element, nigdy wcześniej nie użytkowany. Jest to również rozwiązanie drogie. Wymiana to koszt kilku tysięcy złotych. Tymczasem regeneracja filtra cząsteczek stałych jest dużo tańsza – zamyka się w kwocie kilkaset złotych. Profesjonalnie czyszczenie da ten sam efekt końcowy co wymiana.

Ze strony technicznej usunięcie filtra cząsteczek stałych może spowodować uszkodzenie turbosprężarki z powodu braku nadciśnienia. Z punktu widzenia właściciela pojazdu, auto będzie miało niższą wartość rynkową i problem z przejściem okresowych badań technicznych. Otrzymanie mandatu z zatrzymaniem dowodu rejestracyjnego też będzie niemiłą przygodą. Ostatnie, lecz nie mniej ważne jest szkodliwy wpływ na środowisko naturalne.

W zależności od modelu wystarczy jechać przez minimum kwadrans ze stałą szybkością powyżej 60 km/h, aby uzyskać temperaturę spalania na poziomie 550-600 st. C. W takiej temperaturze spala się sadza nagromadzona na filtrze. Dla osób dużo jeżdżących w ruchu miejskim jest to sytaucja rzadka. Ich filtr cząstek stałych po pewnym czasie będzie wymagał czyszczenia.

Filtr DPF regeneruje się na wiele różnych sposobów. Wśród nich można rozróżnić metody, które każdy kierowca wykona samodzielnie oraz sposoby dostępne do przeprowadzenia jedynie w warsztacie. Najprostszym typem czyszczenia filtra DPF jest regeneracja pasywna. Polega ona na udaniu się samochodem za miasto i utrzymywaniu przez około 15 minut stałej wysokiej prędkości bez zwalniania czy przerywania pracy silnika. Pozwala to na podniesienie temperatury spalin do poziomu minimum 350 stopni Celsjusza, która wypali część zalegającej w filtrze sadzy. Kolejnym sposobem na poprawę stanu tej części jest regeneracja aktywna. Do jej przeprowadzenia potrzebna jest temperatura spalin przekraczająca 600 stopni Celsjusza. Można ją osiągnąć poprzez opóźnienie wtrysku paliwa lub zmianę ustawień działania recyrkulacji i turbosprężarki. Podobnie jak w przypadku regeneracji pasywnej, silnik powinien nieprzerwanie pracować na wysokich obrotach przez około 15 minut w celu poprawnego wypalenia sadzy.

Gdy powyższe metody nie dają rezultatów, należy przeprowadzić tak zwaną regenerację wymuszoną, dokonywaną przez wykwalifikowanych serwisantów. Silnik samochodu podłącza się wtedy do komputera i rozpoczyna pracę w określonym trybie podwyższającym temperaturę i wypalającym osady. Warsztat może także zaproponować regenerację ultradźwiękową, przeprowadzaną poprzez zanurzenie filtra w wodzie i poddawaniu go działaniu ultradźwięków. Taki rodzaj czyszczenia trwa aż do 24 godzin i wytwarza zwiększoną temperaturę wraz z wysokim ciśnieniem, które usuwają sadzę. Popularnością cieszą się również metody termiczne, polegające na rozcięciu filtra i umieszczeniu go w piecu na czas od 8 do 48 godzin. Poleca się także regenerację hydrodynamiczną, która cechuje się najwyższą skutecznością. W jej trakcie filtr DPF moczy się w gorącej wodzie z dodatkiem środków zmiękczających, po czym czyści się wkład filtra przy użyciu specjalnych specyfików.

Wypalanie filtra DPF na postoju to metoda regeneracji posiadająca możliwość przeprowadzenia na dwa sposoby. Pierwszy z nich to wypalanie sadzy samodzielnie przez kierowcę poprzez pozostawienie samochodu na biegu jałowym. Spowoduje to rozpoczęcie stopniowego usuwania osadów z filtra. Podobnie jak w przypadku regeneracji pasywnej i aktywnej, nie wolno wyłączać silnika w trakcie trwania czyszczenia. Może to bowiem spowodować uszkodzenie filtra DPF.

Drugim sposobem na przeprowadzenie wypalania filtra DPF na postoju jest udanie się do warsztatu i podłączenie samochodu do komputera. Komenda w testerze diagnostycznym zainicjuje zwiększenie temperatury spalin poprzez podniesienie obrotów silnika i zmianę kąta wtrysku, co spowoduje usunięcie wszelkich osadów.

Choć obie metody dają dobre rezultaty, nie powinny jednak być stosowane zbyt często. Wypalanie filtra cząstek stałych na postoju obciąża bowiem silnik i jego podzespoły, w konsekwencji uszkadzając samochód. Samodzielna regeneracja DPF w taki sposób wiąże się zaś z ryzykiem zapalenia się układu wydechowego pojazdu. Z tego powodu wypalanie na postoju powinno być traktowane jako absolutna ostateczność.

Filtr cząstek stałych szybciej zapełnia się sadzą przede wszystkim z powodu nieprawidłowej eksploatacji samochodu. Do czynności wartych unikania należy między innymi prowadzenie pojazdu wyłącznie w warunkach miejskich bez odbywania okazjonalnych dłuższych podróży oraz próby nagłego zwiększania prędkości auta przy niskich obrotach silnika. Innymi często popełnianymi błędami są także ignorowanie zapalonych kontrolek filtra na desce rozdzielczej czy brak systematycznej kontroli poziomu oleju silnikowego i stanu wtryskiwaczy. Szkodliwe dla filtra DPF jest również tankowanie niskiej jakości paliwa czy stosowanie niewłaściwych olejów, które nie powinny być używane w samochodach typu Diesel. Podobnie czyszczenie filtra przy użyciu domowych metod może skutkować jego poważnym uszkodzeniem.

Aby uniknąć częstego zapychania się filtra cząstek stałych, zdecydowanie warto reagować na wszelkie pierwsze sygnały jakichkolwiek usterek. Dobrze jest także używać wyłącznie pasujących olejów silnikowych oraz pilnować, aby styl jazdy był płynny bez nagłych prób przyspieszania. Należy również pamiętać o systematycznym wybieraniu się samochodem za miasto w celu automatycznego wypalenia sadzy. Pozwoli to na zachowanie filtra DPF w dobrym stanie na długi czas.

Domowe metody czyszczenia filtrów cząstek stałych przy użyciu różnorodnych środków cieszą się niesłabnącą popularnością wśród kierowców. Wydają się doskonałym sposobem na zaoszczędzenie pieniędzy i uniknięcie wizyty w warsztacie. Wśród często stosowanych specyfików znajduje się między innymi DPF Karcher, soda kaustyczna czy płyn do czyszczenia kominków. Niektórzy posiadacze aut wyjmują również filtry i samodzielnie wkładają je do pieca w celu wypalenia sadzy.

Powyższe sposoby nie tylko często okazują się nieskuteczne, ale także mogą doprowadzić do nieodwracalnych uszkodzeń filtra cząstek stałych. Skutkuje to zwykle potrzebą jego natychmiastowej wymiany przez serwisanta.

Aby prawidłowo i samodzielnie wyczyścić filtr z części zalegających osadów, nie wolno wykorzystywać w tym celu środków do tego nieprzeznaczonych. Zamiast tego dobrze jest zaopatrzyć się w specjalistyczne płyny do usuwania sadzy z filtra DPF. Podczas ich używania należy dokładnie stosować się do zaleceń producenta i wszelkich instrukcji. Dzięki temu filtr nie ulegnie uszkodzeniu i całkowitemu zapchaniu. Warto pamiętać o tym, że preparaty w żaden sposób nie zastąpią okresowych regeneracji. Powinny być używane jedynie profilaktycznie w celu przedłużenia żywotności filtra.

Regeneracja filtra cząstek stałych to pierwsze działanie, jakie podejmuje się w celu przywrócenia części do dobrego stanu. Zdarzają się jednak przypadki, w których wypalenie sadzy nie jest już możliwe. Pracownik warsztatu może zalecić wymianę filtra DPF na nowy, jeśli uległ on poważnym uszkodzeniom mechanicznym uniemożliwiającym jego wyczyszczenie. Wśród nich można wymienić między innymi całkowite stopienie monolitu, występujące pęknięcia materiałów czy wykruszenia elementów. Nowy filtr trzeba zakupić także wtedy, gdy poprzedni, oprócz sadzy i popiołów, zawiera w środku duże ilości niespalonego oleju. Wymiana jest polecana również w sytuacji, gdy DPF zbyt często się zapycha i wydaje się w żaden sposób nie reagować na próby regeneracji.

W przypadku podejrzenia poważnych uszkodzeń filtra cząstek stałych, zdecydowanie warto udać się do warsztatu w celu przeprowadzenia potrzebnych badań diagnostycznych samochodu. Serwisanci przeprowadzą wtedy endoskopię wkładu DPF, a także ocenią stan monolitu. W przypadku potwierdzenia konieczności dokonania wymiany części omówią też wszystkie szczegóły. Zaproponują również najlepsze rozwiązanie, które będzie w pełni bezpieczne dla kierowcy i jego pasażerów.